Zachęcamy do lektury przeglądu minionego tygodnia w państwach Europy Środkowo-Wschodniej:
Rumunia wzmocni bezpieczeństwo wewnętrzne dzięki SAFE
Rumuńskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych zatwierdziło listę wydatków na sumę ok. 3 mld EUR planowaną do wdrożenia w latach 2026-30. Kontrakty na bezzałogowce, uzbrojenie osobiste, mobilność, cyberbezpieczeństwo i ochronę obiektów infrastruktury krytycznej mają zostać sfinansowane z pieniędzy pozyskanych z unijnego programu Security Action for Europe (SAFE).
Środki z programu SAFE zostały przewidziane przede wszystkim w celu przyspieszenia zbrojeń państw członkowskich UE, niemniej z perspektywy Moskwy granice między stanem kryzysu i wojny są płynne. W związku z powyższym rośnie rola szeroko pojętej odporności państwa i funkcji wypełnianych przez resorty spraw wewnętrznych. Przeznaczenie części funduszy z SAFE na cele związane z bezpieczeństwem wewnętrznym pozwoli skuteczniej przeciwdziałać rosyjskim operacjom poniżej progu wojny konwencjonalnej.
Słowacja kończy produkcję armatohaubic “Zuzana”
Słowacka firma Konstrukta kończy produkcję armatohaubic kołowych “Zuzana” kal. 155 mm. W świetle doświadczeń konfliktu na Ukrainie, zdecydowano się na wcześniejsze zakończenie projektu, co wiązało się przede wszystkim ze stosunkowo niskim poziomem bezpieczeństwa załogi, której część pozostawała w wieżyczce, w bezpośredniej bliskości amunicji i układu rażenia. Częste ataki z użyciem bezzałogowców znacznie obniżały ryzyko przeżycia załogi. Po zakończeniu produkcji w 2026 r., nowym flagowym produktem artyleryjskim słowackiego koncernu stanie się nowa platforma Eva M2.
Decyzja podjęta przez firmę Konstrukta stanowi pozytywny przykład elastycznego zarządzania, uwzględniającego uważną obserwację ewolucji współczesnego pola walki i zdolność do stosunkowo szybkiego (jak na warunki produkcji ciężkich platform) zarządzania zmianą w procesie produkcyjnym.
Nowy myśliwiec Gripen dla szwedzkich sił powietrznych
Szwedzkie Siły Zbrojne otrzymały oficjalnie pierwszy z zamówionych w szwedzkim przemyśle myśliwiec JAS 39 Gripen E. Jest to istotny krok Szwecji w podnoszeniu zdolności do obrony jej przestrzeni powietrznej jak i potencjału do obrony.
20 października br. to długo oczekiwany dzień wprowadzenia do szwedzkich sił powietrznych nowoczesnego myśliwca. W porównaniu z poprzednimi generacjami JAS 39 Gripen E ma bardziej wydajny silnik, lepsze wyposażenie systemów walki elektronicznej, zwiększony zasięg lotu oraz możliwość lądowania na lotniskach improwizowanych np. na autostradach, co znacząco zwiększa możliwości operacyjne myśliwca w warunkach konfliktu
Silniki do F-35 będą produkowane w Finlandii
Fińsko-norweski koncern Patria będzie produkował silniki do myśliwców F-35 w Linnavuori w Finlandii. To ogromna szansa na dalszy rozwój przemysłu zbrojeniowego i bezpieczeństwa dostaw krajowych dla programu F-35. Patria jest teraz gotowa do montażu silnika F135 i pełnego cyklu eksploatacji w zakresie obsługi technicznej, napraw i remontów.
Nowo zrealizowana inwestycja powstała dzięki państwowemu podmiotowi Defence Properties Finland. Instytucja ta jest odpowiedzialna za całą fińską infrastrukturę wojskową w tym dedykowane dla tych myśliwców lotniska. Silniki mają być sukcesywnie budowane już od 2026 r., a początki tego kontraktu biorą się z podpisanej umowy pomiędzy koncernem Lockheed Martin a fińską spółka Partia z dnia 19 czerwca 2023 r. Warto dodać, że Finlandia zakontraktowała 64 myśliwce F-35, które zastąpić mają przestarzałe maszyny Boeing F/A-18C/D Hornet.
Dane o statkach “floty cieni” ujawnione przez Ukraiński Wywiad Wojskowy
Ukraiński Wywiad Wojskowy (HUR) w serwisie “War Sactions” (war-sanctions.gur.gov.ua), zamieścił informacje dotyczące statków objętych sankcjami międzynarodowymi ze względu na podejrzenia uczestniczenia w procesie handlu rosyjską i irańską ropą i gazem ziemnym. Ujawnione dane są ogólnodostępne i dotyczą aktualnie 139 statków i 142 kapitanów zaangażowanych w nielegalny transport paliwa i zboża skradzionego ukraińskiego zboża z
okupowanych przez Rosjan terytoriów.
Udostępnienie bazy danych dotyczących tzw. “floty cieni” daje szansę na łatwiejszą weryfikację zdarzeń i incydentów z udziałem tych statków w przyszłości. Nowatorskim rozwiązaniem jest uwzględnienie w niej informacji personalnych o kapitanach statków, także ich zdjęć i dat urodzenia. W połączeniu z kolejnymi pojawiającymi się ustaleniami analityków, narzędzie to może znacząco przyczynić się do skuteczniejszego zwalczania nielegalnego procederu. Odnosząc się do działań w Danii z udziałem dronów przy lotniskach we wrześniu br., udostępnione narzędzie bazodanowe umożliwi w przyszłości weryfikację danych o statkach podejrzewanych o wsparcie tego typu operacji.
Zwiększony limit kredytów dla przemysłu obronnego na produkcję cywilną
Rząd Federacji Rosyjskiej ogłosił znaczące rozszerzenie programu wsparcia
finansowego dla przemysłu zbrojeniowego w zakresie produkcji cywilnej. Roczny limit państwowych dotacji na kredyty preferencyjne wzrósł prawie sześciokrotnie — z 0,6 do 3,5 mld rubli. Decyzja ma przyspieszyć uruchamianie projektów w sektorach lotniczym, kosmicznym, motoryzacyjnym i inżynierii środowiska. Wicepremierzy podkreślili, że środki pozwolą na otwarcie nowych zakładów w regionach takich jak Rostów, Niżny Nowogród czy Czelabińsk. Kredyty udzielane przez VEB.RF obejmują
projekty od 500 mln rubli przy oprocentowaniu od 5% rocznie i wymagają inwestycji co najmniej 1 mld rubli.
Decyzja wpisuje się w długofalową strategię dywersyfikacji kompleksu obronno- przemysłowego, mającą z jednej strony utrzymać zdolności produkcyjne mobilizacyjne, a z drugiej – zwiększyć udział produkcji cywilnej w PKB i eksportowych segmentach przemysłu.
Modernizacja stoczni Siewiernaja Wierf może kosztować 600 mld rubli Zjednoczona Korporacja Budowy Okrętów (OSK) zapowiedziała zakończenie studium wykonalności modernizacji stoczni Siewiernaja Wierf w Petersburgu do listopada 2025 roku. Jak informują źródła „Wiedomosti”, wolumen inwestycji może ulec podwojeniu względem pierwotnych szacunków i osiągnąć 600 miliardów rubli.
Projekt obejmie w praktyce budowę nowego zakładu, przy zachowaniu jednego historycznego budynku pochylni z 1945 roku. Modernizacja zakłada całkowite przekształcenie infrastruktury na obszarze ok. 100 hektarów i wdrożenie nowoczesnych linii produkcyjnych do 2031 roku. Celem OSK jest umożliwienie budowy statków wielkotonażowych i zwiększenie rosyjskiego potencjału stoczniowego.
Skala inwestycji, porównywalna z projektem nowej stoczni na Dalekim Wschodzie, dowodzi reorientacji rosyjskiego przemysłu morskiego ku produkcji strategicznej w kraju i zmniejszania zależności od zagranicznych poddostawców technologicznych.
Aktualności Instytutu Wschodniej Flanki (IWF):
- Zachęcamy do lektury nowego artykułu gen. Wałerija Załużnego, b. Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych Ukrainy w latach 2021-24, obecnie ambasadora Ukrainy w Londynie. Artykuł został napisany specjalnie dla Instytutu Wschodniej Flanki.
- W minionym tygodniu opublikowaliśmy analizę ppłk. (rez.) Macieja Korowaja, który nakreślił założenia rosyjskiej koncepcji “wojny zrównoważonej” i wskazał jej implikacje dla relacji polsko-rosyjskich.
- Przewodniczący Rady Programowej IWF, europoseł Michał Dworczyk wziął udział w debacie SuperExpressu dot. przywrócenia obowiązkowej służby wojskowej w Polsce. Podczas dyskusji wielokrotnie nawiązywano do koncepcji Powszechnej Służby Państwowej, zaproponowanej w czerwcowym raporcie naszego Instytutu.
- 22 października 2025 r. w Warszawie odbędzie się II Forum Idee dla Polski, organizowane przez Instytut Sobieskiego. Podczas wydarzenia zostanie zaprezentowany zostanie nowy raport dot. zaangażowania sektora prywatnego w kwestie bezpieczeństwa, którego współautorami są eksperci IWF. Raport zaprezentuje Przewodniczący Rady Programowej IWF Michał Dworczyk. W panelu dyskusyjnym dot. zbrojeniówki weźmie również udział Dyrektor IWF Piotr Woyke.
